سوالات متداول: بورس کالا
دستهبندی سوالات
فهرست
جهت مکاتبه و ارتباط با واحد بورس کالا کارگزاری بانک ملت می توانید با شماره تماس 42116000-021 داخلی های 311 و یا 309 و یا 313 تماس حاصل فرمایید .
تکمیل فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار.
مدارک هویتی شرکت شامل اساسنامه یا مستندات تاسیس شرکت یا موسسه، آخرین روزنامه رسمی تغییرات و مدیران و دارندگان امضای مجاز شرکت یا موسسه، تصویر شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و مدیرعامل یا رئیس شرکت یا موسسه (این موارد بایستی توسط کارگزار برابر با اصل شود).
مدارک مالی شرکت شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی (در صورت وجود) و کد اقتصادی
نکات عمومی در خصوص کیفیت مدارک و فرایند صدور کد
بورس مجاز است جهت احراز هویت مشتریان به مراجع قانونی مراجعه و تاییدیه دریافت کند. بدیهی است صدور کد منوط به تایید اصالت مدارک است و با خاطیان برخورد قانونی میشود.
مشتری موظف است در هر زمان بنا به درخواست بورس نسبت به ارائه مدارک و مستندات مجددا اقدام کند. در صورت عدم ارائه، کد مشتری غیر فعال میشود.
مشتری موظف است هرگونه تغییر در مدارک و مستندات را به بورس اعلام کند. توجه به تاریخ انقضای مدارک و بروزرسانی آن نزد بورس در تعهد مشتری است.
در صورتی که مشتری وکالت انجام معاملات خود را بطور رسمی به وکیل منتقل کرده باشد، برای وکیل حسب نوع شخصیت آن (حقیقی-حقوقی) نیز بایستی مدارک بطور کامل ارائه شود.
مراجعه به کارگزاریبانک ملت جهت اخذ کد معاملاتی بورس کالا
تکمیل فرم ثبت سفارش نزد کارگزار و پیشنهاد قیمت
واریز حداقل سپرده مورد نیاز معامله به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
انتقال سفارش مشتری به تالار معاملات توسط کارگزار
شرکت در حراج توسط کارگزار و انجام معامله در تالار
واریز باقیمانده وجه معامله پس از کسر سپرده اولیه به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
تسویه اسنادی معاملات در اتاق پایاپای و صدور اسناد معاملاتی
تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای
نقل و انتقال وجوه پس از کسر هزینهها به حساب معاملهگران از طریق حساب بانکی
برخی کالاها و محصولات در بورس کالا نیاز به اخذ مجوز از مراجع مربوطه دارند. بهطور مثال کالاهای تولیدی پتروشیمیها و برخی کالاهای دیگر نیاز به ثبت نام مشتری در سامانه بهینیاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و تایید و ارسال سهمیه به بورس توسط بهینیاب دارند. برخی کالاها نیز نیاز به پروانه بهرهبرداری، گواهی استاندارد اجباری یا معرفی توسط وزارت صمت یا سایر ارگانها دارند.
در مورد برخی کالاها و محصولات در بورس کالا محدودیت حداقل حجم مقدار کالا نیز وجود دارد.
در مورد برخی شرکتها نیاز به استعلام یا تاییدیه از برخی مراجع وجود دارد.
قرارداد سلف موازی استاندارد: فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت میکند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق میتواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش برساند.
گواهی سپرده کالایی: گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار پذیرش شده در بورس کالا است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری برای وی قبض انبار صادر مینماید. مشتری با سپرده کردن این قبض نزد اتاق پایاپای، میتواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر میشود در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست میتواند به انبار مراجعه و کالا را از انبار تحویل گیرد.
صندوق سرمایهگذاری کالایی: صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایهگذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراقبهادار مبتنی بر کالا سرمایهگذاری میکند. صندوق کالایی به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینههای حمل و نقل، انبارداری و خسارتهای احتمالی آن، اوراق این صندوقها را خریداری نمایند. به عبارت دیگر، این صندوقها بخش قابل ملاحظهای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایهگذاری در کالایی خاص اختصاص میدهند و علاقهمندان به سرمایهگذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوقها میکنند.
این بازار شامل معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله میباشد که در بالا توضیح داده شد.
در این بازار کالاهایی که به دلایلی نظیر عدم تداوم عرضه، نیاز به بازدید حضوری کالا جهت احراز کمیت و یا کیفیت توسط متقاضی خرید، قابل اتکا نبودن نرخ کشف شده در بورس به واسطه سهم پایین معامله در بورس نسبت به کل بازار محصول و درخواست تسویه خارج از پایاپای معامله توسط عرضهکننده امکانپذیرش و معامله در بازار فیزیکی را ندارند قابل پذیرش و معامله میباشد و همانند بازار فیزیکی امکان معامله انواع قراردادها در دو رینگ داخلی و صادراتی بر روی سه دسته محصولات صنعتی و معدنی، فراوردههای نفتی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی وجود دارد.یا به بیانی سادهتر، کالاهایی که امکان عرضه در بازار فرعی را دارند آنهایی هستند که معمولا شرایط عرضه در بازار فیزیکی را ندارند. برای مثال محصولاتی از قبیل: فولاد، ضایعات، پلیمر، شیمیایی، روی، مواد معدنی، سولفات، آهک، صنعتی، مس و اموال غیرمنقول، شامل املاک و مستقلات اداری تجاری مسکونی و اراضی کشاورزی.
یکی از بازارهای بسیار مهم بورس کالا بازار فیزیکی آن است. ماهیت این بازار از حیث تحویل کالا شبیه به بازار سنتی است؛ البته با این تفاوت که قوانین و سازوکارهای مخصوص و مشخص خود را دارد. معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام میشود. مزایده یا حراج به نوعی از معامله گفته میشود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام میکند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد میکنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته میشود. در واقع حراج، سازوکاری برای دادوستد کالا بر پایه انطباق سفارشهای خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی:قرارداد نقدی، قرارداد نسیه، قرارداد سلف که در بالا توضیح داده شد.
معاملات در بازار فیزیکی در دو رینگ داخلی و صادراتی صورت می پذیرد.رینگ داخلی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف داخل ایران است.
رینگ صادراتی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف بینالمللی است.
معاملات بورس کالای ایران در معاملات بورس کالای ایران در حال حاضر در قالب چهار گروه زیر که هر کدام از این قالبها دارای ابزارهای خاص خود هستند، در حال انجام میباشد.حال حاضر در قالب چهار گروه زیر که هر کدام از این قالبها دارای ابزارهای خاص خود هستند، در حال انجام میباشد.
بازار کالاهای فیزیکی (رینگ داخلی – صادراتی ) / بازار فرعی / بازار مشتقه / بازار مالی /
قراردادهای معاوضه یا سوآپ، از پرکاربردترین و مهمترین قراردادهای تجاری است. بهطور کلی، در قراردادهای معاوضه، دو جریان ثابت و شناور با یکدیگر مبادله می شود. مبنای این گونه قراردادها می تواند نرخ بهره، ارز یا کالا باشد. قراردادهای معاوضه، اهمیت اقتصادی و مالی بسیار زیادی در صنعت نفت و گاز دارند. قراردادهای معاوضه نفتی جزو قراردادهای معاوضه کالا محسوب می شوند. این نوع قراردادها، اهمیت بسیار زیادی برای کشورهای دارای موقعیت سوقالجیشی همانند ایران دارند.آنچه امروز به عنوان معاوضه در معاملات نفتی رایج است، این است که دولتها یا شرکت های تولیدکننده نفت به منظور اجتناب از هزینههای گزاف حملونقل و انتقالات طولانی و ریسکها و خطرات ناشی از آن با توجه به موقعیت جغرافیایی یکدیگر مبادرت به انعقاد قرارداد معاوضهای میکنند که بر مبنای آن هرکدام نفت مورد نظر را به نزدیکترین محل مصرف انتقال دهد.
قرارداد اختیار خرید: عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص بهطرف قرارداد مصالحه میکند، بدون آنکه طرف دیگر ملزم به خرید آن باشد. گفتنی است قراردادهای اختیار خرید درباره سکه انجام می شود و در حال حاضر معاملات اوراق اختیار خرید سکه هم از سوی خریداران و هم از سوی فروشندگان این اوراق صورت می پذیرد.قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد لازم که به موجب آن (خریدار) حق فروش مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص با طرف دیگر مصالحه می کند، بدون آنکه طرف دیگر (فروشنده) ملزم به فروش آن باشد.گفتنی است قراردادهای اختیار فروش نیز درباره سکه انجام میشود و در حال حاضر معاملات اوراق اختیار فروش سکه هم از سوی خریداران و هم از سوی فروشندگان این اوراق صورت می پذیرد.